Hoog boven de kliffen aan de Schotse kust?zestig kilometer ten oosten van Edinburgh?bevindt zich een informatiebord dat uitkijkt over een rotsig punt: Siccar Point.1 Het maakt deel uit van een erfgoedpad dat in 2006 is geopend ter herinnering aan het leven van James Hutton, een plaatselijke boer en arts die nu bekend staat als de ‘vader van de moderne geologie’.2 Hij opperde de geologische ?filosofie van de uniformiteit? of ?actualiteitsprincipe??het principe dat de huidige geologische processen de sleutel zijn tot inzicht in rotsformaties.
De plaatselijke bevolking slaat graag een slaatje uit Siccar Point en beweren dat het de belangrijkste geologische locatie ter wereld is.2 Naar verluidt waren het deze rotsen die Hutton tot zijn conclusie brachten dat de aarde niet in zes dagen gemaakt is. In plaats daarvan waren het verschuiven van aardlagen en het plooien van de aarde belangrijke processen voor de evolutie van het landschap.3 Het bord bij de locatie zegt dat de rotsen bewezen dat de geologische tijd nagenoeg geen grenzen kende, in tegenstelling tot de paar duizend jaar waar de meeste mensen in die tijd van uit gingen.1
Maar Hutton ontdekte de miljoenen jaren niet, hij nam deze aan. Dat kwam gedeeltelijk doordat Huttons geologische kennis van eind achttiende eeuw zeer beperkt was. Hij wist niet dat de Vroeg-Silurische rotsen bestonden uit een turbidietbedding, snel afgezet door onderwater modderstromen, die zich met snelheden tot maar liefst honderd kilometer per uur over de oceaanbodem bewogen.4 Ook wist hij niet dat de bovenste sedimentlagen hun oorsprong op het land hadden en zijn afgezet door een enorme, snelstromende watermassa die een groot deel van het continent bedekte, waarbij deze dikke, door elkaar gehusselde lagen deponeerde.5,6
Maar het meest significante was dat Hutton ervan uitging dat de zondvloed nooit heeft plaatsgevonden. Hij erkende de enorme omvang van deze wereldwijde catastrofe niet, die aardverschuivingen, plooiing en immense afzetting en erosie met zich meebracht. De rotsen bij Siccar Point zijn in dagen of weken ge?rodeerd tijdens de zondvloed, niet gedurende miljoenen jaren.
Hutton wordt onthaald als de vader van de moderne geologie vanwege zijn filosofie van uniformiteit, maar ironisch genoeg erkennen geologen nu dat het actualiteitsprincipe niet werkt. Tegen het einde van zijn carri?re zei Derek Ager, professor in de geologie in Swansea , Wales, over uniformitarianisme: “We hebben onszelf z? laten hersenspoelen dat we elke interpretatie van het verleden die extreme processen behelzen en ‘catastrofaal’ genoemd kunnen worden, hebben gemeden.”7
Huttons vriend (en populariseerder) John Playfair, die hem vergezelde tijdens de boottocht naar Siccar Point in 1788, staat bekend om zijn indrukken van die reis. Hij wordt op het bord geciteerd: “De geest leek duizelig te worden door zover in de diepe afgrond van de tijd te kijken.”
Het is echter betreurenswaardig dat Playfair, als zoon van een presbyteriaanse predikant, zijn Bijbel niet in verband bracht met de wereld om hem heen. Een betere reactie zou zijn geweest: “De geest raakte ingetogen bij het aanzien van de enorme omvang van Gods oordeel ten tijde van Noach.”
Referenties en noten
- Informatiebord, Siccar Point; geograph.org.uk/photo/2143249.
- International interest in new James Hutton trail, Berwickshire News, 21 juni 2006; berwickshirenews.co.uk/news/local-headlines/international-interest-in-new-james-hutton-trail-1-237894.
- Siccar Point, Gazetteer for Scotland, 2011; scottish-places.info/features/featurefirst5590.html.
- Fine, I.V. et al., The Grand Banks landslide-generated tsunami of November 18, 1929: preliminary analysis and numerical modelling, Marine Geology 215:45?57, 2005.
- Browne, M., et al., Stratigraphical Framework for the Devonian (Old Red Sandstone) Rocks of Scotland south of a line from Fort William to Aberdeen, British Geological Survey, Research Report RR 01 04, p. 50, 2002; nora.nerc.ac.uk/3231/1/Devonian[1].pdf
- Voor een gedetailleerde geologische anaylse van Siccar Point, zie: Walker, T., Unmasking a long-age icon, Creation 27(1):50?55, 2004; creation.com/siccarpoint.
- Ager, D., The Nature of the Stratigraphical Record, Macmillan, Londen, p. 70, 1993.
