Onintelligent ontwerp?

Er zijn veel mensen die tegen het idee van ‘Intelligent Design’ (ID) zijn.?Zij begrijpen dat dat idee moet betekenen dat er achter ontwerp een intelligentie zit, een die buiten en boven het ontwerp zelf staat; in context gaat het over het ontwerp van levende wezens.?De term wordt op school bespot (leerlingen die het omarmen worden vernederd door leraren), het wordt uit de media geweerd en in de academische wereld is het vrijwel verbannen.

ID is eigenlijk niet echt een heel intelligente term, omdat het een tautologie is (het benadrukken van een woord met een ander woord dat ?zo goed als? dezelfde betekenis heeft): ontwerp moet in essentie door intelligentie tot stand komen.?Misschien kan je dit het beste uitleggen door de andere kant van de medaille te belichten.?Kan er zoiets als ‘onintelligent ontwerp’ bestaan?¹

Een korte kennismaking met populaire presentaties van de natuurlijke wereld leveren al gauw veel verwijzingen naar ‘ontwerp’ op.?Naar veel functies refereren we als ‘een prachtig ontwerp’, of men zegt dat ze zijn ‘ontworpen om’ een bepaald doel te bereiken, zoals om warm te blijven, een partner aan te trekken, vliegen mogelijk te maken of wat dan ook.?We horen bijvoorbeeld David Attenborough, die volkomen gekant is tegen elk idee van een externe intelligentie, vaak dergelijke taal gebruiken in zijn televisie-uitzendingen.?De buitengewone manier waarop de verschillende delen van een lichaam samenwerken roept ‘ontwerp’!?Zelfs Richard Dawkins gaf in?The Blind Watchmaker toe dat er veel dingen in de natuurlijke wereld zijn die lijken alsof ze zijn ontworpen.² Maar wie of wat is verantwoordelijk voor dat ontwerp?

Als ID geen acceptabel concept is, maar het feit van ontwerp wordt erkend, dan is het enige alternatief ‘onintelligent ontwerp’.?Nu betekent dit geen ‘slecht’ ontwerp (goed ontwerp en onzinnig ontwerp kwalificeren we beiden als ontwerp), maar de afwezigheid van enige intelligentie achter het ontwerp.¹?Laten we eens kijken naar wat dit betekent.

‘Ontwerp’ draagt ??het idee van een doel met zich mee?het is zelfs essentieel voor het concept ?ontwerpen?, dat?een teleologische handeling?moet zijn (teleologie: de zoektocht naar het doel achter de dingen).?Als het geen doel heeft, is het niet langer een ontwerp, maar slechts een ongeluk.?Sommige moderne ‘kunst’ is eenvoudigweg het resultaat van willekeurige ongelukken?je kan absoluut niet zeggen dat dergelijke producten ‘ontworpen’ zijn.?Als we erkennen dat iets is ontworpen, erkennen we dat het is gevormd met een bepaald doeleinde.?Dat doel kan praktisch, artistiek of schandelijk zijn.?Maar een ongeluk of een willekeurige gebeurtenis kan per definitie niet zo’n doel herbergen.?Zodoende is ‘intelligent’ ontwerp inderdaad tautologisch; simpelweg een kwalificatie van wat het woord ontwerp betekent met een ander woord.?Als iets is ontworpen, moet dit het product zijn van intelligentie, of het nu gaat om intelligentie op een laag of een hoog niveau.

Maakt evolutie enig verschil?

Volgens degenen die tegen ID zijn, is het antwoord gewoon dat evolutie het ontwerp doet.?Er zijn talloze voorbeelden van deze geloofsovertuiging (want dat is het, en moet het zijn, omdat het nooit wetenschappelijk kan worden aangetoond), maar eentje zal voldoende zijn.?In 2013 onderzocht een studie van Stanford University de reacties van mannen en vrouwen op vaccinatie tegen griep.?In een commentaar op het onderzoeksrapport in de?Proceedings of the National Academy of Sciences?werd gesteld: ‘Wetenschappers zeiden dat ze perplex stonden over de vraag waarom evolutie een hormoon zou ontwerpen dat de klassieke mannelijke geslachtskenmerken verbetert …’.³ Blijkbaar is het alternatief voor ontwerp door een vorm van intelligentie, een ontwerp door evolutie?wat, naar men aanneemt, ‘onintelligent ontwerp’ moet zijn.

Maar misschien is evolutie meer dan een proces??Hoewel het een niet-materi?le entiteit is, heeft het misschien mysterieuze bevoegdheden om te regisseren en te selecteren.?Als dat zo is, worden dezelfde krachten die the?sten toeschrijven aan een Schepper God simpelweg toegeschreven aan evolutie.?Dit verpest het spelletje een beetje.?Voor zijn voorstanders is geloof in evolutie een geloofsovertuiging of -belijdenis, net zo zeker als elk ander geloof.?We zouden zelfs kunnen zeggen dat evolutie, wat haar aanhangers betreft, ‘god’ is geworden, in staat om alles te doen wat eraan wordt toegeschreven. Maar we hebben al vastgesteld dat ontwerp?tot op zekere hoogte?logisch gezien niet mogelijk is zonder intelligentie. Hoe moeten we die paradox oplossen? Volgens de meeste woordenboekdefinities is evolutie een blind stochastisch proces (een opeenvolging van toevallige uitkomsten), eenvoudigweg een beschrijving van wat er in het verleden gebeurd zou kunnen zijn zonder enige intelligente input.?Een proces kan niets ontwerpen, dus evolutie kan niet ontwerpen!?Als dat wel zou lukken, zou dat hetzelfde zijn als zeggen: ‘De reis naar het werk heeft mijn auto ontworpen’?een absurde en zinloze stellingname.?Het zogenaamde ‘ontwerp door evolutie’ is precies hetzelfde.

 

Als dit idee van evolutie onaanvaardbaar is, blijft er maar ??n ding over.?Als men geen?intelligente ontwerper?aanvaardt (die buiten de materi?le werkelijkheid bestaat die het ontwerpt), moet men geloven dat wij bestaan ??en denken als consequentie van een volledig willekeurige verzameling van totaal niet-verbonden, arbitraire gebeurtenissen.?Fred Hoyle?beschreef de enorme onwaarschijnlijkheid van zoiets heel goed toen hij het vergeleek met ‘de kans dat een tornado die door een schroothoop raast een Boeing 747 zou kunnen construeren’. In deze ‘visie’ zijn we slechts de vliegende brokstukken te midden van een eeuwig kosmisch ongeluk.

Kortom, als we weigeren het concept van?Intelligent?Design in de natuurlijke wereld?te accepteren, moeten we concluderen dat ons bestaan ??slechts het resultaat is van talloze willekeurige gebeurtenissen en volkomen zinloos is.?De presentatoren van populaire wetenschapsprogramma’s moeten er rekening mee houden: niets is ontworpen om te werken, en het feit dat alles werkt, is slechts een opeenstapeling van miljarden ongelukken.?Er is echter ??n filosofisch probleem.?Wij zijn wezens die niets anders doen dan ontwerpen.?Waar hebben wij ons concept van ontwerp vandaan gehaald als er nooit zoiets heeft bestaan?

Er zijn er geen zo blind als zij die niet willen zien.

 

Referenties en noten:

1. Dit concept kan nauwkeuriger worden uitgedrukt als ‘niet-intelligent ontwerp’, aangezien we het woord ‘intelligentie’ op verschillende manieren gebruiken; voor onze doeleinden, bedoelen we met ‘onintelligent’ het absolute ‘gebrek aan enig bewust of rationeel vermogen’, en niet het vergelijkbare ‘niet erg slim’.
2. Dawkins, R.,?The Blind Watchmaker, WW Norton & Company, New York, VS, p.?1, 1986. Zie ook de artikelen onder?creation.com/dawk.
3. Anon, Men suffer more from flu symptoms than women, study suggests, nationalpost.com, 24 December 2013.