Onlangs gepubliceeerd in Het Zoeklicht
Elk schooljaar weer worden we weer ten volle geconfronteerd met zaken in het onderwijs waar we het als christen niet mee eens zijn. Een altijd terugkerend onderwerp is de evolutietheorie. In de zomer van 2005 stond dit onderwerp reeds in de belangstelling toen minister van der Hoeven opperde dat het wellicht goed zou zijn als er een breed debat zou zijn aangaande de evolutietheorie of intelligente schepping. Wat me vaak opvalt in gesprekken over dit onderwerp is dat aanhangers van de evolutietheorie direct opmerken dat hun theorie wetenschappelijk is bewezen en het scheppingsverhaal slechts een bepaalde religie is die niet wetenschappelijk kan worden aangetoond.
Wetenschap versus religie?
Dit uitgangspunt wetenschap versus religie zag je ook terug in de discussies die volgden op de uitspraken van Minister van der Hoeven. Tijdens verschillende gesprekken op radio en TV in die periode heb ik ook bemerkt dat dit vaak het uitgangspunt is van de aanhangers van de helaas diep gewortelde evolutietheorie. Er is geen debat mogelijk omdat het ene wetenschap is en het andere religie. Deze stelling is mijn inziens in meerder opzichten incorrect.
Ten eerste waarom zou er geen debat kunnen zijn die zowel handelt over religie als wetenschap. Feitelijk is het zo dat veel vakgebieden die als wetenschap kunnen worden beschouwd raakvlakken hebben met religie. Denk bv maar eens aan de medische wetenschap en ethische vraagstukken (religie kan men hier zien in de brede zin van het woord dus niet enkel christelijk maar ook filosofisch of humanistisch).
Ten tweede en misschien wel de belangrijkste: spreken we hier inderdaad over een debat tussen wetenschap en religie? Neen! Waarom zou de scheppingsleer minder wetenschappelijk zijn dan de evolutietheorie? Of is misschien de evolutietheorie niet net als het christendom of jodendom ook een religie.
Goed beschouwt past de scheppingsleer misschien wel beter bij wetenschap dan de evolutietheorie. En is er voor geloof in de evolutietheorie wel meer geloof nodig dan voor de Bijbelse schepping.
Bewijzen
Ja maar, voor de evolutietheorie hebben we toch wetenschappelijk bewijzen en voor de schepping niet. Deze gedachte is diep geworteld. Niet alleen bij evolutionisten maar ook bij christenen. Kijk maar eens naar de volgende vraag: ?Maar hoe zit dat dan met fossielen van bijvoorbeeld dinosauri?rs, het is toch wetenschappelijk bewezen dat die miljoenen jaren oud zijn.?. Op onze website komen er vaak vragen binnen in deze trend. Los van het onderwerp dinosauri?rs waar ik graag een volgende keer op in ga en waar u ook veel over kunt lezen op de onze website, toont deze vraag hoezeer deze persoon (christen) worstelt met het ?wetenschappelijk bewijs? van miljoenen jaren en wat de Bijbel zegt over het ontstaan van ons leven.
Ook op scholen (en helaas ook christelijke scholen) wordt dit vaak nog eens benadrukt.
De bewijzen zeggen dit… …en de bewijzen tonen aan dat… Het nauwkeurige verslag van de schepping wat we in de Bijbel lezen wordt dan vaak afgedaan als een mythe en op zijn best als een symbolische weergave hoe God zijn hand had in de schepping maar dat je het niet letterlijk moet nemen.
Wetenschap criteria
Hoe zit het dan met de wetenschappelijke bewijzen? Feitelijk komt het er op neer dat iets alleen wetenschappelijk is bewezen als het voldoet aan de criteria. Als het wetenschap betreft dan zou het moeten voldoen aan de normale wetenschappelijke criteria zoals bv. reproduceerbaarheid, experimenteel te onderzoeken.
Het is overduidelijk dat zeker de evolutietheorie hier niet aan voldoet. Zo zijn er bv geen observaties van hoe een molecuul veranderde in mens of bacterie in banaan. Wetenschappers die al jaren proberen de evolutietheorie na te bootsen in laboratoria zijn daar nog steeds niet in geslaagd (nog afgezien van het feit dat de wetenschapper dan sturing geeft aan het proces van evolutie in dat laboratorium).
Hetzelfde zou gezegd kunnen worden van de scheppingsleer. We waren er niet bij toen God de hemel, aarde, vissen, vogels en mens en dier schiep. Ook kunnen we niet verlangen van God om het nog maar een keer overnieuw te doen met ons als getuige met onze videocamera?s, fotografen en journalisten. Eigenlijk is de creationist (diegene die in schepping gelooft) misschien wel in het voordeel. Hij beschikt immers over een geschreven getuigenverslag van de gebeurtenissen aan het begin van ons bestaan.
Welke bril?
Hoe zit dat dan met die fossielen en aardlagen? Creationisten en evolutionisten, christenen en niet-christenen hebben allen hetzelfde bewijsmateriaal ? dezelfde feiten. We beschikken over dezelfde aarde, dezelfde rotsen met fossielen, dezelfde dieren en planten, dezelfde sterren ? de feiten zijn voor iedereen hetzelfde. Het verschil zit ?m in de manier waarop we de feiten interpreteren. En daar zit nu juist de kneep.
De manier hoe we de feiten interpreteren wordt bepaald door onze vooronderstelling. Dit zijn de aannames waarvan we veronderstellen dat ze waar zijn, zonder dat te kunnen bewijzen. Deze vooronderstellingen vormen dan de basis voor alle andere conclusies. Alle onze redeneringen zijn gebaseerd op vooronderstellingen (ook wel axioma genoemd). Met welke bril kijken we naar het bewijsmateriaal om ons heen. De vooronderstelling wordt met name relevant wanneer we te maken hebben met gebeurtenissen uit het verleden.
Wanneer we proberen te begrijpen hoe de feiten tot stand kwamen (Waar kwamen dieren vandaan? / Hoe kwam de fossielenafzetting tot stand?), dan proberen we het heden te verbinden aan het verleden. Hoe kunnen we de huidige wereld verklaren zonder dat we weten wat er heeft plaatsgevonden in het verleden waar we niet bij waren? Een tijdmachine zou nu wel heel goed van pas komen. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat christenen in zeker zin beschikken over een soort tijdmachine. Zij hebben een boek ?de Bijbel? dat ?het Woord van God?. Hij heeft de voor ons belangrijkste gebeurtenissen uit de geschiedenis, waar van Hij achtte dat we ze zouden kennen, geopenbaard in zijn Woord.
Op basis van deze gebeurtenissen (Schepping, Zondeval, Zondvloed, Babel, enz.) hebben we een zekere vooronderstelling die bepalend is voor onze manier van denken en die ons in staat stelt om het bewijsmateriaal (de feiten) uit het verleden te interpreteren. Maar ook zonder de Bijbel zijn er voldoende redenen om de scheppingsleer te volgen. We zien de ?intelligent design? beweging dan ook ontzettend groeien en meer en meer wetenschappers keren zich af van de evolutietheorie die al jaren niet meer houdbaar is.
Evolutionisten hebben ook een zeker geloof over het heden/verleden dat zij vooronderstellen, bijvoorbeeld het uitsluiten van God (of in ieder geval uitsluiten dat ?een god? speciale scheppingsdaden verrichtte), waarmee zij dus een andere manier van denken verkiezen om het bewijsmateriaal uit het verleden te interpreteren. Wanneer wordt gediscussieerd door de verschillende kampen over het bewijsmateriaal wordt er feitelijk gediscussieerd over de op verschillende vooronderstellingen gebaseerde? interpretaties. Men kijkt met een verschillende bril naar hetzelfde bewijsmateriaal.
Misschien dat een debat zoals de minister dat voorstelt kan helpen om te beginnen dit te onderkennen. Als men in het onderwijs dan ook zo correct wil zijn om zonder vooronderstelling op de scholen beide theorie?n te onderwijzen en de studenten te leren hoe te denken in tegenstelling tot wat ze moeten denken, dan zullen ook onze toekomstige wetenschappers in staat zijn zelf een keus te maken tussen de evolutietheorie of de schepping, zonder dat de eerstgenoemde van overheidswege wordt opgelegd.
Het zou dan zo maar eens kunnen dat een nieuwe generatie wetenschappers de evolutietheorie volledig afwijst ten voordele van de scheppingsleer. Is dat misschien de reden waarom vele evolutionisten zo fel tegen een debat zijn?
